Ispanakta yaşanan zehirlenmeler sonucunda gözler, ıspanak üreticilerine çevrildi. Karadeniz Bölgesi’nde farklı şehirlerde yaşayan vatandaşların yedikleri ıspanak içerisinde bulunan ‘güzelavrat’ otu nedeniyle zehirlendikleri öne sürüldü. Üreticiler, iki yıl önce de yaşanan ıspanak zehirlenmeleri neticesinde ortaya çıkan ‘ıspanak sorunu’nu yeniden yaşamaktan endişe duyuyor. Üreticiler, tam da hasat zamanı ortaya çıkan bu olaylardan etkilenmekten çekindiklerini belirtirken, ziraat mühendisleri zehirlenmelerin yabani ot mu yoksa ilaç kalıntısı sebebiyle mi olduğunun belirlenmesi için gerekli analizlerin yapılıp halkın bilinçlendirilmesi gerektiğini dile getiriyor.
YABANİ OTLARA DİKKAT
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Başkanı Baki Remzi Suiçmez, 2019 yılında da yaygın olarak bu zehirlenmelerin görüldüğünü ifade etti. Yaşanan olayların güzelavrat otunun ıspanağa çok benzediği için yabani otların etkisine bağlandığını hatırlatan Suiçmez, “Bunun yanı sıra ilaç kalıntısı gibi etkiler de olabilir. Tek bir duruma bağlamamak gerekiyor. Bunun için de gerekli analizlerin yapılıp, halkın doğru bilinçlendirilmesi sağlanmalı. ‘Ispanak tüketmeyin’ diyerek üreticiyi zor durumda bırakacak şekilde genel suçlamalar yapılmamalı. Ispanak üretimini de korumak gerekir” diye konuştu. İki otun da birbirine çok benzediğini aktaran Suiçmez, yabani otların bazen paketlenmiş gıdalarda gözden kaçabildiğini de sözlerine ekledi.
HALÜSİNASYON GÖZLEMLENİYOR
Giresun’da 8, Trabzon’da 2 kişinin yanı sıra Artvin’de de anne-oğulun ‘güzelavrat’ otundan zehirlendiği açıklandı. Zehirlenme sonucu, halüsinasyon, sersemlik, baş dönmesi, mide bulantısı, uyku hali gibi belirtilerin gözlemlendiği ifade ediliyor. Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanı Köksal Hamzaoğlu AA’ya yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Daha fazla kişinin zehirlenmemesi için çalışmalar yapıyoruz. En azından biz araştırmalarımızı yapana kadar vatandaşlarımızın da bir müddet market ve bakkallardan ıspanak almamalarını istiyoruz. Araştırmalarımız neticelenince vatandaşlarımızla paylaşacağız.”
231 BİN TON ÜRETİM VAR!
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2020 yılında 231 bin 515 ton ıspanak üretimi gerçekleştirildi. İzmir Menemen’den hasadı başlayan ıspanağın tarlada fiyatı 2-3 lira arasında değişiyor. Ispanağın İstanbul hal fiyatı ise 3-4 lira düzeyinde. Yanı sıra pazarda kilogramı 6 liraya satılan ıspanak, marketlerde 7-8 liradan tüketiciye sunuluyor.
GÜZELAVRAT OTU NEDİR?
Güzelavrat otu (Atropa belladonna veya Atropa bella-donna), patlıcangiller familyasına ait çok yıllık otsu bir bitkidir. 'Atropin' maddesi bu bitkinin halüsinojenik özellikleri olan oldukça zehirli yemişleri boyunca olan yapraklarından elde edilir.
Tür, Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın yerlisidir ve Kuzey Amerika'nın bazı kısımlarında da bulunur hale gelmiştir. Yetiştiği alanlar çoğunlukla kireçten zengin topraklı, nemli ve loş yerlerdir. Adı olan 'Bella-Donna' İtalyanca'dan köken alır ve 'güzel kadın' anlamı gelmektedir. Atropin maddesini kadınlar bir zamanlar göz bebeklerini büyütmek için kullanmışlardır.
GÜZEL AVRAT OTU ÖZELLİKLERİ
Güzelavrat otu dallanmış, otsu ve çok yıllık bir bitkidir, çoğunlukla etli köke sahip bir yarı çalı olarak görülür. Bitki 1.5 metre, uzun oval yaprakları ise 18 cm uzunluğa kadar erişebilir. Çan şekilli çiçekleri hafif yeşil-soluk mor ve az kokuludur. Meyveleri olgunlaştıkça yeşilden parlak siyaha uzanan ve yaklaşık olarak 1 cm uzunluktaki yemişlerdir. Bu yemişler tatlıdır ve zehirli alkoloidler içermelerine rağmen taşıdıkları tohumlarla yayılmayı da sağlayan hayvanlar tarafından iştahlıca tüketilirler. Atropa belladonna var. lutea olarak isimlendirilen bir varyetesinin soluk sarı çiçekler ve meyveler bulunmaktadır.