İnsan, ruh ve bedenden müteşekkil bir varlıktır. Her iki tarafın ayrı istekleri vardır ve isteklerinin de karşılanması gerekir. Bedenimizin temel ihtiyacı beslenme, giyinme ve barınma gibi şeylerdir. Gıdası da ekmek, su, elbise ve evdir. Ruhumuzun ise hep sağlıklı olma, zengin, güçlü ve mutlu olma şeklinde makul istekleri olduğu gibi; ihtiyarlamamak, hastalanmamak ve ölümsüzlük şeklinde sınırsız istekleri de olabilir. Yeri ve gökleri yoktan var eden Allah-u Teâlâ canlı veya cansız hiç bir varlığı boş yere yaratmamıştır. Evrende her varlığın bir yeri ve değeri vardır. Câmit (cansız) varlıkların, bitkilerin ve hayvanlar aleminin yaratılışında görülen, akla durgunluk veren hareket, çekme, itme ve denge kanunları, yerde ve gökte bulunan her şeyin insanın hizmetine sunulması, yaratılış hikmetlerini gösteren bazı belirtilerdir.
Ancak kısıtlı imkânlarla, sınırsız istekleri karşılamak çok zordur. Peki, bu durumda, çözüm ne olacaktır ve ruhun gıdası nedir? Bunun cevabını Kur’an’da bulabiliyoruz. İnsanı en iyi tanıyan ve onu yaratan Allah, ruhun gıdasının iman, insanın yaratılış gayesinin de ibadet olduğunu bildirmektedir.
“Gayesi olmayanın varlığından şüphe ederim” sözüyle Hz. Mevlana insanın gayesiyle alakalı çok güzel bir yere değinerek, açıklığa kavuşturmuştur.
Üstte belirttiğim gibi insanı insan yapan bir amac ve bize sunulan bazı görevler vardır.
Bu görevler arasında farz olan ibadetlerden yanı sıra güzel ahlak yani “Toplumsal Ahlaki Değer” kavramı bazı değerleri ve gayeleri yansıtmaktadır. Bunlardan en önemlisini aşağıda belirterek açıklığa kavuşmasını isterim.
İnsani Değerler
“İnsanlık”, insan yapan değerleri içerir. Özgürlük, eşitlik, kardeşlik, adalet, sevgi, saygı, hoşgörü, dostluk ve dayanışma insana özgü ve bütün insanlar için ortak sayılabilecek üstün değerlerdir. İnsan her şeye bu değerlerin penceresinden bakar. İnsanın tavır ve davranışlarında kendini gösteren bu güzel ve doğru nitelikler herkes tarafından kabul görür. Medenileşmiş demokratik tüm toplumlarda bu tür üstün değerler onaylanır ve erdem olarak kabul edilir. Örneğin bir insanın hayatını kurtarmak için organ bağışında bulunmak erdemli bir davranış olur.
Özgürlük: Verilen hakkı, başkasının özgürlük alanında girmeden dilediğince kullanma serbestisidir. Özgür irade insan nurunun önemli bir parçasıdır. İrademiz dışında bir şeyi yapmaya zorlanmak insan ruhunu zedeler, alçaltır.
Saygı: İnsanın bireyselliğine ve özünde taşıdığı onura değer verilmesidir.
Ayrımcılık yapmamak: İnsan onuru bakımından eşitliği esas alır; diğer insanlar hakkında fiziksel, inançsal veya diğer özelliklere dayalı ayrımcılık yapmamayı gerektirir.
Hoşgörü: Farklılıklara saygıdır.
Adalet: Haksızlık yapmamak, adil olmaktır. Eşitlik adalete engel değildir.
Eşitlik: İnsanların birbirleriyle, aynı insan doğasına sahip olmak bakımından, aynı konum ve değerde olmaları halidir.
Dayanışma: Bir topluluğu oluşturanların duygu, düşünce ve ortak çıkarlarda birbirlerine karşılıklı bağlanmasıdır.
Toplumsal dayanışma ise toplumun kurum ve kuruluşlarıyla ortak değerlerde birleşmesi ve birlikte hareket etmesidir. Kurtuluş Savaşı olağanüstü bir toplumsal dayanışma örneğidir.
Yukarıdaki belirttiğim, anlatmaya çalıştığım konuları toparlayarak neden bu uzunca satırları yazdığıma gelmek isterim.
Yukarıda uzun uzadıya yazma sebebim; unuttuğumuz yaradılış gayesini hatırlatmak ve yine yeniden bir farkındalığa bir nebze de olsun vesile olabilmek için yazmak, satırlara dökmek istedim.
Son zamanlarda kendimizi o kadar kaptırdık ki, neden, niçin geldik sorgusunu sualini kendimize sormaz olduk. Bu yüzden; en yakınlarımıza zarar verip, eleştiri niyetine ağır sözler sarf etmeye başladık.
Biz bize bahşedilmiş en önemli gayeyi unuttuğumuzdan, unuttuğumuz şey için dünyanın değişmesine, devirin farklılaşmasına suç atar olduk. Attığımız suçun aslında kendi suçluluğumuzdan sıyrılma eğilimi olduğunu unutarak…
Dünya değişiyor olabilir ama biz yine biziz, devir sadece yer değiştirerek 10-20 yıl ileri gidip yine yeniden yaşam standardıyla eski deviri yaşatabiliyor. Yani işin kısa özü şu ki; biz baya bir suç atmayı, kendimizi sorgulamayı unutur olduk. Yaradılış armağanı olarak sunulan sorgulama yetimizi kullanmaz hale geldik. Bu yüzden içimizi bir hırs aldı bürüdü gitti…
Bizim artık silkelenmemiz, kendimize gelmemiz gerek !!!
Umarım bu satırlarımda silkelenmenize, az çok demeden farkındalık kazanmanıza sebebiyet vermişimdir.
Satırlarımı sonuna kadar okuyup aşındıran herkese teşekkür ediyorum…
