Niğde Alâeddin Camisi “Kubbe Usta Kitabeleri” mercek altında

NÖHÜ Niğde Yöresi Tarihi ve Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi arkeoloğu, Mustafa Eryaman, Niğde Alâeddin Camisinde bulunan mimar kitabelerine yönelik devam eden inceleme ve araştırmalarına ilişkin bilgi verdi.

Tarih: 06.01.2025 13:28 Güncelleme: 06.01.2025 13:21
Niğde Alâeddin Camisi “Kubbe Usta Kitabeleri” mercek altında

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi (NÖHÜ) Niğde Yöresi Tarihi ve Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi arkeoloğu, Kent Kültürü Araştırmacısı ve Yazar Mustafa Eryaman, Niğde Alâeddin Camisinde bulunan mimar kitabelerine yönelik devam eden inceleme ve araştırmalarına ilişkin basın mensuplarına bilgilendirme yaptı. 

“ÜSTAT HİLMİ EREL’İN KUBBELERDEN BİRİNE DİKKAT KESİLMESİ ÜZERİNE”

Konuya ilişkin olarak açıklama ve değerlendirmede bulunan Arkeolog Mustafa Eryaman; “Bu çalışmamızda Niğde Alâeddin Cami’sinde tarafımızca okunması yapılan iki yeni usta kitabesi yanında daha öncesi okunan bir başka usta kitabesi yeniden ele alınıp okunarak bu usta kitabelerinin değerlendirilmesi ve de tanıtılması amaçlanmıştır. Böylelikle yapının sanatkârları yapıya nakşettikleri kitabelerinden anlaşılmıştır. Cami, inşa ve usta kitabelerine göre, dönemin Niğde Valisi Zeyneddin Beşare tarafından 1223 M. senesinde mimarlar Sıddık, Gazi, Mahmud ve Ebubekir’e cami inşa ettirilmiştir. Caminin yapı yönetici ise Müstenireddin’dir. 

Niğde ilinin en eski dokusunu içinde barındıran halk arasında Niğde Kalesi, literatürde ise Alâeddin Tepesi olarak isimlendirilen kaleyi konu edindiğim “Niğde Alâeddin Tepesine Dair” isimli makalemizde; “Anadolu Selçuklu döneminde şekillenen Alâeddin Tepesi (Niğde Kalesi), geçmişte olduğu gibi günümüzde ve gelecekte gizemli hali ve de zengin yapısı ile Niğde tarihi ve kültürü adına daima konu olacaktır.” şeklindeki yorumlamamıza nispet;  09.11.2024 tarihinde Niğde’ye gelen, Ereğli’nin soylu ve münevver şahsiyetlerinden olan yazar/araştırmacı Hilmi Erel ve arkadaşları ile birlikte şehir gezisi kapsamında Alâeddin Camisine de ziyaret etmiştik. Bu ziyarette camiyi incelerken üstat Hilmi Erel’in kubbelerden birine dikkat kesilmesi üzerine kubbedeki yazının ne olabileceğine yönelik olarak çalışmalara başladık. 

Akabinde belli belirsiz şekilde görünen kubbe merkezindeki bu tezyinli yazıya yönelik birde yayın yaptık. Yapılan yayının eksik ve hatalı olması konuyu yeniden ele almamızı sağlamıştır.

“TEZYİNLİ YAZILAR BU YARIM KUBBENİN MERKEZİNDEDİR”

Yapısal olarak kusursuz şekle ve dizayna sahip tezyinli bu mihrap önü kubbesi merkezindeki bezemenin (yıldızın) bir kolunun eksik olduğu anlaşılmıştır. Dolayısıyla da kolların dört değil, beş kol olduğu görülmüştür. Ereğlili kültür araştırmacısı ve yazar Hilmi Erel ile Karamanlılı kültür araştırmacısı, yazar Yusuf Yıldırım ile birlikte yüksek çözünürlüklü yeni görseller üzerinden kitabeyi teyitli şekilde tekrardan okuduk. Okumuş olduğumuz kitabelerden ilki bahse konu tezyinli yazılar bu yarım kubbenin merkezindedir. Mihrap önü kubbesi merkezinde aydınlatma zincirinin olduğu bezeme ve yazılar dairesel taşın üzerinde olup kabartma tekniğindedir. Zincir yuvasından başlayan ve dört farklı yöne dağılan derin çatlakların olduğu, çatlakları dolduran derzlerden anlaşılmaktadır. Yekpare yuvarlak taş levhanın merkezinde beş kollu bezeme, bezemeyi çevreler şekilde de; “Amel-e Sıddık Bin Mahmud, Rahmet-ullahi Aleyhi” ( Mahmud’un oğlu Sıddık’ın eseri, Allah’ın rahmeti (onun) üzerine olsun) yazılıdır. 

Görsel 1: Alâeddin Camisi mihrap önü kubbe merkezindeki bezeme ve usta kitabesi görünüşü.

Alâeddin Cami içerisinde tesadüf edip okumasını yaptığımız bir diğer usta kitabesi de doğu yönündeki kubbe merkezinde yekpare taş levha yüzeyindeki dairesel alan içerisindedir. Burada da taş levhanın merkez noktasına denk aydınlatma zinciri asılıdır.  Taş levhayı sınırlandıran dairesel çerçeve içerisinde; “Amel-e Ebubekir Bin Gazi” (Gazi’nin oğlu Amel-e Ebubekir) yazılıdır. Kubbe usta kitabelerinden olan bir diğer kitabe ise cami batı yönündeki kubbe eteği üzerine monteli taş levha üzerindedir. 

Görsel 2: Alâeddin Cami, orta kubbe merkezindeki usta kitabesinin detay görünüşü.

Dikdörtgen taş levha üzerindeki üç satırlık bu kitabe de ise; “ Amel-e Ebubekir, Bin Gazi, El-Tâcu El-Mu’azzamu İlâ Rahmetillâhi” ( Gazi’nin oğlu Ebubekir’in eseri İslam’ın tacı, ulusu ve Allah’ın rahmetine nail olmuş) yazılıdır. 


Görsel 3: Alâeddin Cami, batı yöndeki kubbe eteğindeki usta kitabesinin detay görünüşü. 

Sonuç olarak; Caminin ustalarını yeni bulgularımız olan iki usta kitabesiyle birlikte değerlendirdiğimizde; Mimar Mahmud’un oğlu mimar Sıddık ile Mimar Gazi’nin oğlu mimar Ebubekir caminin mimarları olduğu sonucuna varırız. Yine, kubbe altı usta kitabelerinin varlığı; caminin mihrap önü kubbe bölümünü mimar Gazi ile oğlu olan mimar Ebubekir’in yaptığı, caminin diğer bölümlerini ise mimar Mahmud ile oğlu mimar Sıddık’ın yaptığını rahatlıkla düşünebiliriz. Dolayısıyla da mimarların cami inşasını eşgüdümlü olarak yaptıkları sonucuna ulaşmaktayız. Bu sonuçla da kim hangi alanı yapmışsa o bölüme ismini yazarak, ismini ebedileştirmiştir. Usta kitabelerini bu şekilde mekanlarla ilişkilendirdiğimizde, caminin doğu anıtsal taçkapısını ve kuzeye açılan diğer anıtsal kapıyı da Mimar Gazi ile Mimar Mahmud ile Mahmud’un oğlu Mimar Sıddık’ın yaptığını rahatlıkla söyleyebiliriz. 

Bu tür akademik yayınlarımız sayesinde Alâeddin Cami kubbe altı mimar kitabeleri ile ele aldığımız süsleme, literatüre kazandırılacağı dolayısıyla da Niğde kent kültürüne de katkı sağlanacağı inancındayız. Yine bahse konu tespit ve okumalarımızın ile Alâeddin caminin tanıtımı ve anlatımında da mimarlar eksiksiz ifade edilmesinin yolunu da açmış olacağımızın düşüncesindeyiz” dedi. 
 

Haber Kaynak : HABER MERKEZİ

"Bilim Kafe" etkinliğinde dijital tarım uygulamaları masaya yatırıldı

Ankara-Niğde Otoyolunda feci kaza ! 2 ölü !

Bor Asım Eren Ortaokulu Yeniden İnşa Ediliyor: İhale Süreci Başlıyor!

Altunhisar'a Üç Büyük Müjde: TOKİ Konutları, Doğalgaz ve Yeni Sağlık Merkezi Geliyor!

Duayen Gazeteci Ayşegül Aslan, 57 Yaşında Üçüncü Üniversitesini Dereceyle Bitirdi

"Yanan Sadece Ağaçlar Değil!" Fotoğraf Sergisi Niğde'de Farkındalık Yarattı

Niğde'de Cumartesi Günü Elektrik Kesintisi

Niğde'de Bakım Merkezlerine Denetim

Niğdeliler karpuza akın etti

Murtaza Köyü’nden Anlamlı Ziyaret: Rektör Prof. Dr. Hasan Uslu’ya Fahri Hemşehrilik Beratı

Niğde Hentbol Takımları, Antalya'daki Turnuvadan Derecelerle Döndü!

Niğde'de öğretmenlerden doğa için anlamlı etkinlik: Seminer kapsamında çöp topladılar

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde mezuniyet töreni: 2 bin öğrenci kep attı

Bakan Yerlikaya: "FETÖ’ye yönelik operasyonlarda 361 şüpheli yakalandı"

Niğde’de ruhsatsız silah operasyonu: 1 gözaltı

Niğde’de uyuşturucu operasyonu: 1 gözaltı

Niğde'de Apartman Yangını Paniğe Neden Oldu: İtfaiye Hızlı Müdahale Etti

Niğde'de Koruyucu Aile Hizmet Modeli Tanıtıldı: "Her Çocuğun Bir Aileye İhtiyacı Var"

Çocuklara Özel Animasyon Film Şöleni Başlıyor!

Niğde İl Özel İdaresi İşçileri Türk-İş'in Eylem Kararına Uydu: Öğlene Kadar İş Bıraktılar

İş yerine rastgele ateş açıldı: 1 ölü, 2 ağır yaralı

HAVAALANI PROJESİNDE ÖNEMLİ ADIM: ALAN GENİŞLEMESİ İÇİN SÖZLÜ ONAY ALINDI

VALİ ÇELİK; ÖĞRENMENİN YAŞI YOK

Niğde'de İki Beldede Elektrik Kesintisi Yaşanacak

Niğde'de Viyana Cafe Bistro ve Oyun Salonu Görkemli Bir Törenle Açıldı

Konaklı'da Kanlı Saldırı: Bir Ölü, İki Yaralı

Niğde SGK Personeline Kapsamlı İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi

Niğde Semalarındaki "Çemberli Helikopter"in Sırrı Çözüldü

Ankara-Niğde otoyolunda kaza yapan tır alev aldı

AK Parti Niğde İl Genel Meclisi'nden Aylık Olağan Toplantı

Yükleniyor

AK Parti Çiftlik Teşkilatı Aylık Toplantısında Bir Araya Geldi

ASKON Niğde Şubesi'nden AK Parti Bor İlçe Başkanlığı'na Ziyaret

Altunhisar güzelleşiyor: Çalışmalar aralıksız sürüyor

Çamardı’da İlçe Güvenlik ve Asayiş Koordinasyon Toplantısı gerçekleştirildi

Altunhisar Spor Kompleksi yükleniyor

AK Parti Bor Kadın Kolları Kongresi Yapıldı

Altunhisarlı çocuklar okula sporla başlıyor

İLÇE MÜFTÜSÜ ÇAKIR'DAN, CAMİLER VE DİN GÖREVLİLERİ HAFTASI MESAJI

Dijitale ara verip sokakta eğlendiler

ALTUNHİSAR'DA 15 TEMMUZ ETKİNLİĞİ

Sağlıklı Yaşam İçin "SAHA" Zamanı: Sağlıklı Hayat Akademisi Eğitimleri Başladı

Niğde'de yaz alarmı: KENE

Hayat kurtaran taramaların arttırılması planlanıyor

İl Sağlık Müdürü İnan'dan, Kolorektal kanseri açıklaması

HAYAT KURTARAN TARAMA

Hastanede 5 uzman doktor göreve başladı

Sağlık Müdürlüğü, salgınlara karşı yapılması gerekenleri sıraladı

NİĞDE'YE 11 TABİP ATAMASI YAPILDI

Uzmanından kronik hastalık takibi değerlendirmesi

Zayıflama çayı hayatına mal oluyordu !

"Bilim Kafe" etkinliğinde dijital tarım uygulamaları masaya yatırıldı

Bor Asım Eren Ortaokulu Yeniden İnşa Ediliyor: İhale Süreci Başlıyor!

Altunhisar'a Üç Büyük Müjde: TOKİ Konutları, Doğalgaz ve Yeni Sağlık Merkezi Geliyor!

Duayen Gazeteci Ayşegül Aslan, 57 Yaşında Üçüncü Üniversitesini Dereceyle Bitirdi

"Yanan Sadece Ağaçlar Değil!" Fotoğraf Sergisi Niğde'de Farkındalık Yarattı

Niğde'de Bakım Merkezlerine Denetim

Niğdeliler karpuza akın etti

Murtaza Köyü’nden Anlamlı Ziyaret: Rektör Prof. Dr. Hasan Uslu’ya Fahri Hemşehrilik Beratı

Niğde'de öğretmenlerden doğa için anlamlı etkinlik: Seminer kapsamında çöp topladılar

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde mezuniyet töreni: 2 bin öğrenci kep attı

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 36 30 1 5 60 95
2.Fenerbahçe 36 26 4 6 51 84
3.Samsunspor 36 19 10 7 14 64
4.Beşiktaş 36 17 8 11 23 62
5.İstanbul Başakşehir 36 16 14 6 4 54
6.Eyüpspor 36 15 13 8 5 53
7.Trabzonspor 36 13 11 12 13 51
8.Göztepe 36 13 12 11 9 50
9.Rizespor 36 15 17 4 -6 49
10.Kasımpaşa 36 11 11 14 -1 47
11.Konyaspor 36 13 16 7 -5 46
12.Alanyaspor 36 12 15 9 -7 45
13.Kayserispor 36 11 13 12 -12 45
14.Gazişehir Gaziantep 36 12 15 9 -5 45
15.Antalyaspor 36 12 16 8 -25 44
16.Bodrum FK 36 9 17 10 -17 37
17.Sivasspor 36 9 19 8 -16 35
18.Hatayspor 36 6 22 8 -27 26
19.Adana Demirspor 36 3 28 5 -58 2

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.